Na plus i na minus, czyli parę słów o lampach wyładowczych

03/01/2019
Lampy wyładowcze wciąż są chętnie wykorzystywane w oświetleniu przemysłowym. Wynika to m.in. z wysokiej jakości oddawania barw oraz skuteczności świetlnej, dzięki którym pracownicy obiektu, np. operatorzy wózków widłowych lub osoby pracujące przy linii produkcyjnej mają nieograniczone pole widzenia.

Lampy wyładowcze

to źródła światła, w których promieniowanie widzialne jest wytwarzane przez wyładowanie elektryczne w gazie, parze metalu lub mieszaninie kilku gazów lub par. Tymi gazami mogą być przede wszystkim ksenon, neon, hel, azot i dwutlenek węgla – mówimy wówczas o lampie gazowej. Z kolei lampa wyładowcza, której światło pochodzi głównie ze wzbudzenia do świecenia atomów par metali (np. rtęci i sodu), to lampa z parą metalu. Szczególna odmiana lamp wyładowczych, halogenkowa charakteryzuje się wytwarzaniem promieniowania widzialnego w wyniku pobudzenia mieszaniny par metalu, np. rtęci oraz produktów rozkładu halogenków, a więc związków chlorowców z takimi metalami jak np. cez, cyna, ind, dysproz, holm, skand, sód, tal, tantal lub tul. Od doboru tych komponentów pozwala na uzyskanie pożądanej temperatury barwowej światła oraz właściwości oddawania barw. Lampa metalohalogenkowa lub halogenkowa może być uważana za rozwinięcie, udoskonaloną wersję lampy rtęciowej. Najważniejszym elementem lampy halogenkowej jest jej jarznik. Może być wykonany z kwarcu, podobnie jak przy lampach rtęciowych lub ze spieku ceramicznego z dwutlenku glinu. W jarznikach ceramicznych można osiągnąć o wiele wyższą temperaturę, a zatem wyższe ciśnienie.
Z gamy lamp wyładowczych jednymi z najbardziej popularnych są wysokoprężne – HID (High Intensive Discharge), przede wszystkim metalohalogenkowe.

Lampy metalohalogenkowe powszechnie zastępują lampy sodowe starszego typu (niektóre z nich zostały wykluczone z obrotu przez unijną dyrektywę z 2012 r.). Konkurencję dla rozwiązań metalohalogenkowych nadal stanowią zaś nowoczesne lampy sodowe charakteryzujące się dobrymi parametrami świetlnymi oraz wysoką trwałością.
Źródła wyładowcze charakteryzuje duży strumień świetlny (do 200 tys. lm) oraz wysoka skuteczność świetlna (do 150 lm/W). Do tego dochodzi wysoki wskaźnik oddawania barw (do Ra = 93), długa trwałość oraz stosunkowo niskie koszty zużycia energii. Dzięki kompaktowym rozmiarom oraz specyfice pracy emitowane przez nie światło można porównać do światła wytwarzanego przez źródła punktowe. Właściwości lamp wyładowczych sprawiają, że wykorzystuje się je przede wszystkim w oświetleniu zewnętrznym, drogowym, jak i oświetleniu wewnętrznym w obiektach przemysłowych, galeriach handlowych i obiektach handlowo -usługowych. Obiekty przemysłowe, hale magazynowe i produkcyjne wymagają zaplanowania idealnie dopasowanego systemu oświetleniowego. Wiąże się to ze specyfiką wykonywanych zadań, projektem obiektu (m.in. wysokością pomieszczeń) oraz dużym zapotrzebowaniem na ilość światła. W wysokich pomieszczeniach sprawdzą się przede wszystkim lampy metalohalogenkowe.

Lampy wyładowcze charakteryzują się stosunkowo krótką żywotnością (około 12 000 roboczogodzin) i szybką utratą znamionowego strumienia świetlnego. Ze względu na brak możliwości ich uruchomienia, gdy są rozgrzane, w przypadku częstych zaników napięcia mogą uniemożliwiać funkcjonowanie zakładu na dość długi czas. Wśród ich zalet wyróżnia się jednak emisję światła o dobrych parametrach przy stosunkowo wysokiej skuteczności świetlnej – 80-90 lm/W. Dodatkowo są dostępne w dużych mocach, rzędu 150, 250, a nawet 400 W. Dzięki temu, pozwalają oświetlać rozległe i wysokie obiekty przy niewielkiej liczbie opraw. Przed dokonaniem się LED-owej rewolucji, lampy wyładowcze były w związku z tym nagminnie wykorzystywane na liniach produkcyjnych i magazynach wysokiego składowania, w przypadku których niewystarczające okazywały się natężenia uzyskiwane przy zastosowaniu systemów opraw liniowych.br Wydaje się, że lampy wyładowcze osiągnęły już maksymalny pułap swojego rozwoju. W działach badań pracuje się dziś przede wszystkim nad technologiami LED i OLED. Możemy w związku z tym spodziewać się, że stopniowo, wraz z dalszymi obniżkami cen diod, lampy wyładowcze będą wypierane przez nowocześniejsze i bardziej wydajne rozwiązania. Jednak urządzenia tego typu wciąż jeszcze znajdują zastosowanie tam, gdzie kluczowym parametrem jest niski koszt oddania obiektu. Choć długofalowo technologia LED jest bardziej opłacalna, w budynkach na wynajem, gdzie wieloletnia perspektywa oszczędności nie ma znaczenia, często za uzasadnione uznaje się użycie lamp wyładowczych.

Źródło: