Oświetlenie a bezpieczeństwo i higiena pracy w biurach, przemyśle i handlu

30/08/2018

Oświetlenie jest jednym z kluczowych czynników mających wpływ na bezpieczeństwo pracy. Choć dokładne wymogi względem jego parametrów są uzależnione od specyfiki zadań wykonywanych w zakładzie, istnieją również zalecenia ogólne, wspólne dla wielu rodzajów stanowisk.

Znaczenie właściwego oświetlenia miejsca pracy dla jej bezpieczeństwa wynika z dwóch grup czynników. Po pierwsze, im szybciej i wyraźniej dostrzega się zagrożenia, tym łatwiej ich uniknąć. Po drugie, światło niskiej jakości powoduje bóle głowy, zmęczenie oczu, zdenerwowanie i pogorszenie koncentracji. Niespełnienie normatywnych wymagań może więc skutkować zarówno zwiększeniem ilości nieobecności w związku z obrażeniami i wypadkami, jak i obniżeniem produktywności zatrudnionych osób z powodu niekorzystnych warunków wykonywania zadań. O zapewnienie odpowiedniego oświetlenia warto więc zadbać nie tylko ze względu na kontrole BHP, ale także – wydajność pracy i optymalizację opłacalności funkcjonowania zakładu.

Wytyczne dotyczące organizacji pracy w pomieszczeniach uregulowane są przez normę PN-EN 12464-1:2012. Według dokumentu, komfortowe wykonywanie zadań z wykorzystaniem komputera i polegających na przetwarzaniu danych, wymaga oświetlenia o natężeniu co najmniej 500 lx i współczynniku odzwierciedlania barw Ra większym niż 80. Wartość graniczna wskaźnika olśnienia UGR dla tego typu zadań wynosi natomiast 19.

Ze względu na dużą różnorodność zadań wzrokowych w poszczególnych gałęziach przemysłu oraz na kolejnych etapach produkcji, składowania i transportu, ustalając parametry oświetlenia każdorazowo należy sięgnąć do odpowiedniej normy. Wytyczne mogą być bowiem skrajnie odmienne. Podczas gdy kucie swobodne wymaga oświetlenia o parametrach 200 lx, UGR < 25 i Ra > 60, do mikromechaniki czy wyrobu narzędzi konieczne jest już 1000 lx, UGR < 19 i Ra >80. Stałą jest jedynie zasada, że z im bardziej precyzyjną lub niebezpieczną pracą mamy do czynienia, tym lepszej jakości światło jest zalecane.

Z punktu widzenia norm, w branży retail zasadniczo wyróżnia się dwie strefy o zróżnicowanych wymaganiach oświetleniowych. Najbardziej restrykcyjne są wytyczne względem obszaru kas. Dla komfortowego wykonywania zadań wzrokowych związanych z liczeniem pieniędzy i wydawaniem reszty, należy zapewnić parametry na poziomie 500 lx, UGR < 19 i Ra > 80. By bezpiecznie przemieszczać się po alejkach pomiędzy regałami i odróżniać towary, za wystarczające uznaje się wartości 300 lx, UGR < 22 i Ra > 80. Jednak w związku z tym, że w handlu kluczowym wyznacznikiem skuteczności jest wolumen sprzedaży, często stosuje się bardzo wyrafinowane rozwiązania, znacząco przekraczające swoimi charakterystykami minimalne wymagania normatywne. Przykładowo, w niektórych sieciach handlowych funkcjonuje oświetlenie ogólne o natężeniu na poziomie 900 lx lub wyższym.

Źródło: