Przykład oznaczenie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym wg normy PN-EN 60079-0:
Atmosfera wybuchowa – definicja
Zagrożenie wybuchem w warunkach przemysłowych związane jest z wydobyciem, wytwarzaniem, przetwarzaniem, transportem i magazynowaniem substancji palnych. Pojawia się również w następstwie procesów technologicznych w których stosowane są substancje z natury niepalne. Mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem w warunkach atmosferycznych w której, po wystąpieniu zapłonu, następuje rozprzestrzenienie się palenia na całą mieszaninę nazywamy Atmosferą Wybuchową. Jeżeli w takiej atmosferze wybuchowej nastąpi zapłon, wywoła to wybuch, który może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i instalacji produkcyjnych.
Grupy urządzeń dla strefy Ex w/g dyrektywy ATEX
I – urządzenia przeznaczone do użytku w zakładach górniczych w których występuje zagrożenie metanowe lub zagrożenie
wybuchem pyłu węglowego.
II – urządzenia przeznaczone do użytku w miejscach zagrożonych występowaniem atmosfer wybuchowych innych niż zakłady górnicze.
Kategoria urządzeń
1 – urządzenie zaprojektowane tak aby zapewnić bardzo wysoką ochronę w atmosferach, gdzie zagrożenie wybuchem występuje stale lub często w długich okresach. W strefach zagrożonych wybuchem 0 (gazy, pary, mgły) oraz 20 (pyły)
2 – urządzenie zaprojektowane tak aby zapewnić wysoką ochronę w atmosferach, gdzie zagrożenie wybuchem występuje sporadycznie w trakcie normalnej pracy. W strefach zagrożonych wybuchem 1 (gazy, pary, mgły) oraz 21 (pyły)
3 – urządzenie zaprojektowane tak aby zapewnić normalną ochronę w atmosferach, gdzie zagrożenie wybuchem jest mało prawdopodobne, a jeżeli wystąpi, to rzadko i tylko w krótkim okresie W strefach zagrożonych wybuchem 2 (gazy, pary, mgły) oraz 22 (pyły)
Atmosfera pracy
G – urządzenie do zastosowania w atmosferze wybuchowej utworzonej przez gazy, pary, mgły palne
D – urządzenie do zastosowania w atmosferze wybuchowej utworzonej przez pyły palne
Przestrzenie, w których występuje zagrożenie wybuchem dzielone są na Strefy Zagrożenia.
| Atmosfera wybuchowa | Strefa Zagrożona Wybuchem | |
|---|---|---|
| jest mieszaniną powietrza z : gazy, ciecze i ich pary
G |
STREFA O | występuje stale, przez długie okresy czasu lub często |
| STREFA 1 | moze wystąpić w trakcie normalnego działania, sporadycznie | |
| STREFA 2 | nie występuje w trakcie normalnego działania a gdy wystąpi trwa krótko | |
| Atmosfera wybuchowa | Strefa Zagrożona Wybuchem | |
|---|---|---|
| jest mieszaniną powietrza z :palne pyły
D |
STREFA 2O | występuje stale, przez długie okresy czasu lub często |
| STREFA 21 | moze wystąpić w trakcie normalnego działania, sporadycznie | |
| STREFA 22 | nie występuje w trakcie normalnego działania a gdy wystąpi trwa krótko | |
Wybrane rodzaje budowy przeciwwybuchowej:
„e” budowa wzmocniona – rodzaj budowy w której zastosowano dodatkowe środki zapewniające zwiększone bezpieczeństwo wobec możliwości powstania nadmiernej temperatury, występowania łuków i iskier na wewnętrznych i zewnętrznych częściach urządzeń elektrycznych, niewytwarzających iskier i łuków w czasie normalnej pracy.
„d” budowa ognioszczelna – rodzaj budowy przeciwwybuchowej, w której elementy mogące wywołać zapłon atmosfery wybuchowej są zamknięte w osłonie wytrzymującej ciśnienie powstające podczas wewnętrznego wybuchu mieszaniny wybuchowej i zapobiegającej przeniesieniu się wybuchu do atmosfery wybuchowej, otaczającej osłonę.
„n” – budowa przeznaczona dla urządzeń z grupy II kategorii 3. Minimalizująca ryzyko powstawania łuków elektrycznych, iskrzenia lub nagrzewania się powierzchni, a tym samym eliminująca możliwość zapłonu atmosfer wybuchowych. Dla urządzeń grupy II kategorii 3 wystarczy jako procedura oceny zgodności „wewnętrzna procedura zgodności’ i deklaracja zgodności WE wystawiona przez producenta, bez konieczności „certyfikatu badania typu WE”.
Podgrupy wybuchowości gazów palnych i par cieczy grupy urządzeń II
IIA – Grupa propanowa (np.: aceton, alkohol metylowy i etylowy)
IIB – Grupa etylenowa (np.: etylen, siarkowodór)
IIC – Grupa wodorowa (acetylen, wodór, dwusiarczek węgla)
Podgrupy wybuchowości gazów pyłów grupy urządzeń II
IIIA- lotne pyły palne, włókna (drewno, papier, bawełna)
IIIB- palne pyły nieprzewodzące (węglowe)
IIIC- palne pyły przewodzące (metalowe)
Klasa temperaturowa jest to maksymalna dopuszczalna temperatura do której może się ogrzać powierzchnia zewnętrzna urządzenia.
Klasę temperaturową dla par prezentuje poniższa tabela:
| Klasa temperaturowa | Maksymalna temperatura powierzchni | Temperatura samozapłonu |
|---|---|---|
| T1 | 450oC | > 450oC |
| T2 | 300oC | > 300oC |
| T3 | 200oC | > 200oC |
| T4 | 135oC | > 135oC |
| T5 | 100oC | > 100oC |
| T6 | 85oC | > 85oC |
Dla pyłów typoszereg przewiduje ścisłe określenie temperatury (może być taka sama jak dla par).
Poziom ochrony EPL ( PN-EN 60079-26:2015-04 )
W normie przedstawiona jest metoda oceny ryzyka przestrzeni zagrożonych wybuchem obejmująca „poziom zabezpieczenia urządzeń” (EPL). Celem przedstawionej metody jest ułatwienie doboru urządzeń elektrycznych w adekwatnym do zagrożenia wykonaniu przeciwwybuchowym.
Gazy (grupa II)
EPL Gb – urządzenia do instalowania w atmosferze wybuchowej gazów palnych i par cieczy palnych z powietrzem, mające „wysoki” poziom zabezpieczenia, dzięki którym nie staną się źródłem zapalenia w czasie normalnych warunków pracy i w czasie spodziewanego uszkodzenia
EPL Gc – urządzenia do instalowania w atmosferze wybuchowej gazów palnych lub par cieczy palnych z powietrzem, mające „wzmocniony” poziom zabezpieczenia, dzięki którym nie staną się źródłem zapalenia w czasie normalnych warunków pracy; mają one dodatkowe zabezpieczenia zapobiegające ryzyku zapalenia w przypadku spodziewanych uszkodzeń np.
uszkodzenia lampy w oprawie oświetleniowej. Typowe urządzenia, to Exn.
Pyły (grupa III)
EPL Db – urządzenia do instalowania w atmosferze wybuchowej pyłów palnych z powietrzem, mające „wysoki” poziom zabezpieczenia, dzięki którym nie staną się źródłem zapalenia w czasie normalnych warunków pracy i w czasie spodziewanego uszkodzenia.
EPL Dc – urządzenia do instalowania w atmosferze wybuchowej pyłów palnych z powietrzem, mające „wzmocniony” poziom zabezpieczenia, dzięki którym nie staną się źródłem zapalenia w czasie normalnych warunków pracy, mające dodatkowe zabezpieczenia zapobiegające ryzyku zapalenia w przypadku normalnie spodziewanych okoliczności.
Polecane linki zewnętrzne, źródła:
http://www.sep.com.pl/opracowania/opracowania_zagrozenia_wybuchem.pdf
http://www.strefaex.eu/znakowanie-urzadzen-przeznaczonych-do-pracy-w-strefach-zagrozonych-wybuchem/
http://www.gig.eu/sites/default/files/attachments/zaklady/pyly_.pdf
http://www.sepgorzow.pl/zasoby/download/tymczasowe/06_opracowania_zagrozenia_wybuchem.pdf
